10 xu hướng công nghệ năm 2020

Các xu hướng thiên về dùng AI, công nghệ học máy để thay thế tư duy, quyết định, đồng thời tăng cường khả năng nhận thức, vật lý con người. Đây là các xu hướng FPT đã nghiên cứu, áp dụng, một số đã được phát triển sản phẩm.

Siêu ứng dụng tự động hóa (Hyperautomation)

Nói cách khác đây là quá trình sử dụng công nghệ phức tạp để làm nhiệm vụ thay thế sự can thiệp của con người. Để thực hiện được, siêu ứng dụng phải sử dụng các công nghệ gồm trí tuệ nhân tạo (AI), học máy (ML) để tăng cường quá trình xử lý tự động, thay con người đưa thực hiện nhiệm vụ như  khám phá, phân tích, thiết kế, tự động hóa, đo lường, giám sát, đánh giá lại…

Từ sự xuất hiện của siêu ứng dụng, bản sao số (Digital twins) - sử dụng kỹ thuật số phản ánh đối tượng, quá trình hoặc hệ thống thực tế được thành hình trong một tổ chức.

Một ứng dụng bình thường không thể thay thế quyết định của con người, do đó siêu ứng dụng được tích hợp nhiều công cụ, trong đó có quá trình xử lý tự động bằng Robot (RPA), Phần mềm quản lý doanh nghiệp thông minh (iBPMS) và AI. Mục tiêu là tăng cường các quyết định ra bởi trí tuệ nhân tạo.

Cạnh đó, siêu ứng dụng cho phép doanh nghiệp hình dung chức năng, quy trình bản sao số, các chỉ số hiệu suất độ chính xác cao. Theo đó bản sản số trở thành phần không thể thiếu với quá trình siêu tự động, liên tục cung cấp dữ liệu thông tin, thời gian về tổ chức, thúc đẩy các cơ hội kinh doanh tiềm năng.

Đa trải nghiệm (Multiexperience)

Công nghệ đa trải nghiệm cho phép ai cũng có thể sử dụng. Trong xu hướng này, các công nghệ truyền thống về một mặt tương tác sẽ được thay thế, tích hợp trở thành đa điểm, đa giao diện cho phép người dùng trải nghiệm nhiều nhất chỉ trong một ứng dụng, thiết bị.

Công nghệ đa trải nghiệm giúp con người tiếp cận nhiều giới hạn kiến thức.

Ví dụ cho công nghệ này, Domino’s Pizza - Thương hiệu đồ ăn nổi tiếng đã thiết kế app vượt xa ứng dụng đặt hàng thông thường. Ứng dụng cho phép linh hoạt giao vận, theo dõi quá trình vận chuyển Pizza và giao tiếp với khách hàng bằng loa thông minh.

Trong tương lai, đa trải nghiệm sẽ hiện hữu xung quanh cuộc sống con người. Ở hiện tại, nhiều người tập trung vào đa trải nghiệm trong các trò chơi nhập vai như thực tế ảo (VR), thực tế ảo tăng cường (AR), giao diện máy đa kênh và công nghệ cảm biến.

Sự kết hợp của cá công nghệ sẽ giúp người dùng nhập vai hoàn toàn vào nhân vật, từ đó được trải nghiệm đa không gian, phục vụ nhiều lĩnh vực như giải trí, nghiên cứu, giảng dạy, an ninh…

Dân chủ hóa (Democratization)

Sự dân chủ hóa trong công nghệ là hỗ trợ con người có khả năm thực hiện nhiệm vụ liên quan đến công nghệ, kinh tế cao cấp... mà không đào tạo gây tốn chi phí. Xu hướng tập trung vào 4 lĩnh vực chính gồm phát triển ứng dụng, dữ liệu  - phân tích, thiết kế - hiểu biết, quyền truy cập công dân. Những năm gần đây, công nghệ dân chủ hóa phát triển, dẫn đến sự gia tăng của các nhà khoa học dữ liệu, lập trình viên… do những kiến thức chuyên môn được xử lý, triển khai dễ dàng.

Ví dụ, dân chủ hóa công nghệ cho phép các nhà phát triển tạo mô hình dữ liệu mà không cần kỹ năng của một nhà khoa học dữ liệu. Thay vào đó, họ sẽ dựa vào AI để tạo mã và tự động hóa thử nghiệm.

Nâng cao khả năng con người

Tương lai, khả năng của con người về kinh nghiệm, thể chất, nhận thức của con người sẽ được nâng cao nhờ sự hỗ trợ của công nghệ.

Trong đó công nghệ nâng cao thể chất con người tăng giới hạn vật lý cơ thể bằng cách cấy ghép, lưu trữ công nghệ bên trong hoặc trên cơ thể. Ví dụ ngành công nghiệp ô tô khai thác sử dụng thiết bị đeo để cải thiện an toàn cho công nhân. Trong các ngành công nghiệp khác như bán lẻ và du lịch, thiết bị đeo được sử dụng để tăng năng suất của công nhân.

Khả năng con người sẽ được nâng cao nhờ công nghệ.

Nâng cao thể chất gồm bốn loại chính: Tăng cường cảm giác (thính giác, thị giác, nhận thức), bổ sung và tăng cường chức năng sinh học (exoskeletons, chân tay giả), tăng cường não (cấy ghép để điều trị động kinh) và tăng cường gen (gen soma và liệu pháp tế bào). Trong quá trình triển khai, AI và công nghệ máy học sẽ được định hướng quyết định thay thế cho con người.

Công nghệ tăng cường nhận thức giúp con người tăng khả năng suy nghĩ và đưa ra quyết định tốt hơn. Ví dụ việc con người khai thác thông tin và ứng dụng để tăng cường học tập hoặc trải nghiệm mới sẽ giúp mở mang thêm hiểu biết.  Nâng cao nhận thức cũng gồm một số công nghệ tích hợp trong não, phương án cấy ghép trực tiếp vào não bộ con người cũng đã được đề cập đến khi nhắc đến công nghệ này.

Dùng công nghệ nâng cao con người mang nhiều ý nghĩa văn hóa và đạo đức.  Ví dụ, sử dụng các công nghệ CRISPR để tăng cường gen có ý nghĩa đạo đức quan trọng.

Tính minh bạch và sự truy xuất nguồn gốc

Sự phát triển của công nghệ đang tạo nên cuộc khủng hoảng niềm tin. Khi người tiêu dùng nhận thức rõ về cách dữ liệu được thu thập và sử dụng, các tổ chức cũng nhận ra tầm quan trọng của việc lưu trữ và thu thập dữ liệu.

Ngoài ra, AI và công nghệ máy học ngày càng được sử dụng nhiều hơn để đưa quyết định thay con người. Từ thực tế này, tranh luận làm thế nào để quản trị AI ngày càng nhiều hơn, thúc đẩy tạo nên những phương pháp mới.

Xu hướng này nhấn mạnh sáu yếu tố chính của niềm tin gồm đạo đức, liêm chính, cởi mở, trách nhiệm, năng lực và tính nhất quán. Một trong những nỗ lực để sử dụng công nghệ an toàn là Quy định bảo vệ dữ liệu chung (GDPR) của Liên minh châu  u đang được ban hành trên toàn thế giới để thúc đẩy sự phát triển và đặt ra các quy tắc nền tảng cho các tổ chức.

Cánh tay robot hỗ trợ con người tăng năng suất.

Điện toán cạnh

Điện toán cạnh (Empowered Edege) là một cấu trúc liên kết nơi xử lý thông tin và thu thập và phân phối nội dung được đặt gần hơn với các nguồn thông tin, với ý tưởng rằng việc giữ lưu lượng truy cập cục bộ sẽ giảm độ trễ. Xu hướng này cũng bao gồm tất cả các công nghệ trên nền tảng Kết nối vạn vật (IoT). Điện toán cạnh xem xét cách thức những thiết bị này tăng trưởng và hình thành các không gian thông minh, và đưa các ứng dụng, dịch vụ trọng yếu gần hơn với con người cũng như các thiết bị sử dụng chúng.

Đến năm 2023, số lượng thiết bị thông minh ở rìa mạng có thể nhiều gấp 20 lần so với ở vai trò CNTT thông thường.

Đám mây phân tán

Giải pháp này đề cập đến việc phân phối dịch vụ đám mây công cộng tới các địa điểm bên ngoài trung tâm dữ liệu của nhà cung cấp đám mây, song vẫn nằm trong tầm kiểm soát của họ. Trong những đám mây phân tán, nhà cung cấp phải chịu trách nhiệm cho tất cả các khía cạnh của kiến trúc, vận hành, quản lý và cập nhật đám mây. Sự phát triển từ đám mây công cộng tập trung đến đám mây công cộng phân tán mở ra một kỷ nghuyên mới của điện toán đám mây.

Đám mây phân tán cho phép đặt các trung tâm dữ liệu ở bất cứ đâu. Điều này giải quyết tất cả các vấn đề kỹ thuật như độ trễ và cả những thách thức pháp lý như chủ quyền dữ liệu. Giải pháp này cũng cung cấp các lợi ích của dịch vụ đám mây công cộng bên cạnh các lợi ích của đám mây riêng cục bộ.

Công nghệ tự vận hành

Công nghệ tự vận hành, bao gồm máy bay không người lái, robot, tàu và ứng dụng, khai thác AI để thực hiện các công việc vốn do con người đảm nhận. Công nghệ này hoạt động trong nhiều môi trường: đất liền, không khí và biển, dựa trên phổ thông minh từ bán tự động đến tự động hoàn toàn.

Hiện công nghệ tự vận hành chủ yếu tồn tại trong môi trường kiểm soát được, như trong mỏ hoặc nhà kho, nhưng trong tương lai nó sẽ phát triển để hoạt động trong cả những không gian công cộng mở. Những sản phẩm ứng dụng công nghệ này cũng sẽ chuyển từ hoạt động độc lập sang hợp tác vận hành, chẳng hạn như dàn máy bay không người lái (drone) được sử dụng trong Thế vận hội Olympic mùa Đông 2018.

Tương lai, công nghệ sẽ giúp máy móc có khả năng như con người.

Tuy nhiên, những sản phẩm công nghệ tự vận hành không thể thay thế trí tuệ con người và chỉ hoạt động hiệu quả nhất khi có mục tiêu rõ ràng, trên phạm vi rộng.

Practical Blockchain

Blockchain là một loại sổ cái phân tán, một danh sách mở rộng theo thứ tự thời gian của các hồ sơ giao dịch được ký bằng mật mã, không thể hủy ngang được chia sẻ bởi tất cả những người tham gia trong mạng.

Công nghệ này cũng cho phép các bên truy tìm nguồn gốc tài sản, điều này có lợi cho các tài sản truyền thống, nhưng cũng mở đường cho các mục đích sử dụng khác, như truy tìm các bệnh do thực phẩm của các nhà cung cấp ban đầu gây ra. Blockchain cũng cho phép 2 hoặc nhiều bên không biết nhau tương tác an toàn trong môi trường kỹ thuật số và trao đổi giá trị mà không cần cơ quan trung ương.

Một mô hình blockchain hoàn chỉnh bao gồm 5 yếu tố: Một sổ cái được chia sẻ và phân phối, sổ cái bất biến và có thể theo dõi, mã hoá, mã thông báo và một cơ chế đồng thuận công khai phân tán. Tuy nhiên, công nghệ này vẫn chưa đủ phát triển cho việc triển khai doanh nghiệp do một loạt các vấn đề kỹ thuật bao gồm khả năng mở rộng và khả năng tương tác kém.

“Blockchain, công nghệ đã xuất hiện trong các dự án thử nghiệm và phạm vi nhỏ, sẽ hoàn toàn có thể mở rộng trong năm 2023”

Các blockchain doanh nghiệp hiện nay có cách tiếp cận thực tế và và chỉ thực hiện một số yếu tố của một blockchain hoàn chỉnh, làm cho sổ cái độc lập với các ứng dụng và người tham gia riêng lẻ, sao chép sổ cái qua một mạng phân tán để tạo ra một bản ghi có thẩm quyền về các sự kiện quan trọng. Những người có quyền truy cập được phép nhìn thấy cùng một thông tin và việc tích hợp được đơn giản hóa bằng cách sử dụng một blockchain được chia sẻ duy nhất. Đồng thuận được xử lý thông qua các mô hình tư nhân truyền thống hơn.

Trong tương lai, blockchain đích thực hay “blockchain hoàn chỉnh” sẽ có khả năng thay đổi các ngành công nghiệp, và cả nền kinh tế, khi các công nghệ bổ sung như AI hay IoT được tích hợp cùng blockchain. Điều này mở rộng nhóm đối tượng tham gia trong đó bao gồm máy móc, những thứ có thể đổi lượng lớn tài sản - từ tiền sang bất động sản. Ví dụ, một chiếc xe sẽ có thể thương lượng giá bảo hiểm trực tiếp với công ty bảo hiểm dựa trên dữ liệu được thu thập bởi các cảm biến của nó.

Bảo mật AI

Các công nghệ như siêu tự động hay sản phẩm tự vận hành mang đến cơ hội chuyển đổi trong thế giới kinh doanh. Song cũng tạo ra các lỗ hổng bảo mật trong các điểm tấn công tiềm năng mới. Các nhóm bảo mật phải giải quyết những thách thức này và nhận thức được AI sẽ tác động đến không gian bảo mật thế nào.

Bảo mật AI có 3 quan điểm chính:

Bảo vệ các hệ thống hỗ trợ AI: Đảm bảo dữ liệu đào tạo AI, đường ống đào tạo và mô hình Học máy.

Tận dụng AI để tăng cường bảo vệ an ninh: Sử dụng Học Máy để hiểu các mẫu, phát hiện các cuộc tấn công và tự động hóa các phần của quy trình an ninh mạng.

Dự đoán việc sử dụng AI bất chính của những kẻ tấn công: Xác định các cuộc tấn công và phòng thủ chống lại chúng.

Hương Trang